تاریخچه مد در ایران این موضوع را خاطر نشان میکند که به دلیل محدودیتهای گسترده فرهنگی که ریشه در مذهب و سیاستهای کشورداری داشته است، مدگرایی و فشن همچنان مقولهای بنیادین برای تغییر جامعه بوده است.
لباس همیشه از مجموعه خاصی از اصول پیروی میکند که براساس فرهنگ و آئین بنا نهاده میشود. اما مد هرگز به همین شکل باقی نمیماند، ذهن و نگرش مردم با پیشرفت تمدن تغییر میکند. از آنجا که صنعت مد قریب به 100 سال است که به زمینهای تخصصی و عموماً هنری در جهان تبدیل شده است، اما پیش از آن در زمانهای بسیار دور نیز موضوعی مهم و قابل تأمل بوده است.
اکثر ایرانیها نسبت به گذشته بیشتر به پوشش خود اهمیت میدهند، زیرا غریزه زندگی همچنان پیروز است. با اینکه شهرهای کشور روز به روز ظاهری زشتتر پیدا میکنند و از هوای آلوده و خفه اشباع هستند، ولی دل و جان مردم همچنان با لباسهای آزاد و رنگارنگ تضادی معنادار ایجاد کرده است؛ با کیف و کفش رنو همراه باشید.
تاریخچه مد در ایران
ایران را تصور کنید، این کشور خارقالعاده با یکی از بزرگترین تاریخها و مهماننوازترین مردمان، حجاب همیشه جزئی از فرهنگ ایران بوده و از زمان فرمانداری کوروش بزرگ همچنان تا به امروز تغییر نکرده است.
دانش ما در مورد لباس ایران باستان (هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان) از نقاشیهای تصویری به طور عمده در نقش برجستههای کوهها، سنگ آهنی (شامل سکه)، تابلوهای مهر و موم شده، و از حدود قرن دوم میلادی از نقاشیهای دیواری به دست میآید. اطلاعات از این دوران تکه تکه كننده و اپیزودی بوده و بیشتر مربوط به خاندان سلطنتی، ارتشیان،خدایان و گهگاه كاهنان هستند. همچنین، تصویر زنان (حتی الهههای زن همانند آناهتیا) به ندرت دیده میشوند.
[products-box id=”86″ brand=””]
در آن زمان زنان بیشتر دامنهای بلند و سنگین میپوشیدند که به طور کامل پاهای آنها قابل مشاهده نبودند، و یک پارچه کوچک بر روی سرشان میبستند که موها و روی سینه زنان را میپوشاند. مردم پارسی همیشه معتقد بودند كه پوشاندن کامل بدن چه برای مردان و چه زنان، باعث عزت نفس انسان خواهد شد.
مردان لباسهای آستین بلند میپوشیدند که بدن آنها را کاملاً پوشانده بود و گذاشتن کلاه برای آنها اختیاری بود، اما در بیشتر سنگ نبشتههای دوره ماد، هخامنشان و ساسانیان کلاه برای مردان پوشاکی ضروری بوده است.
این پوشش با گذشت زمان تکامل یافت و در امتداد خود روندهای مختلفی را به وجود آورد. با ظهور قاجار و سپس سلسله پهلوی، حجاب به مرور نقشی کمرنگتر به خود گرفت؛ حجاب در این زمانها از حالت اجباری به اختیاری تبدیل شد.
با انقلاب اسلامی اوضاع کاملاً تغییر یافت و حجاب اجباری دوباره به سیستم بازگشت. حجاب اکنون چهره ای کاملاً جدید دارد، مردم رنگها و سبکهای مختلفی میپوشند و آن را به بخشی زیبا از مد ایرانی تغییر میدهند که مخصوص خانمها است.
[products-box id=”87″ brand=””]
وقتی در خیابانهای یک شهر در ایران قدم میزنید، به سختی مردانی را میبینید که شلوارک کوتاه پوشیده باشند، در مناسبتهای مختلف لباسهای مختلف میپوشند، اما پوشش کامل همیشه امری مهم بوده است.
این نشان میدهد که حجاب فقط در مورد زنان محدود نمیشود، بلکه مردان نیز سعی در پوشاندن بدن خود دارند. اما در عصر حاضر، مشاهده میکنیم که پوشاندن کامل مو و گردن دیگر برای آنها ضروریتی نیس؛ حتی آستینهای آنها معمولاً سه چهارم از بازوهای بانوان را میپوشاند. دیگر به ندرت از مقنعه، چادر و مانتو گشاد استفاده میکنند، دختران و پسران با توجه به استایل و خلاقیت شخصی، در صدد تغییر نگرش در سبک پوشش هستند.
تاریخچه مد در ایران امروز
بگذارید تصویری از مد فارسی سالهای اخیر به شما ارائه دهیم. هر سال نسبت به سال جدید، لباس مردان و زنان کوتاه و تنگتر میشود، این موضوع دو مورد را نشان میدهد که توجه به تناسب اندام و در امتداد آن داشتن استایلی زیبا است.
آنچه محبوبتر است مانتو جلوباز یا بدون دکمه است که اغلب با شال، شلوار جین یا پارچهای و کفش ورزشی و یا صندل زنانه برای استایل اسپرت، و کفش پاشنه بلند برای استایل رسمی ست میشود. در واقع، بیشترین تغییرات در 20 سال اخیر در پوشش زنان ایجاد شده است.
روسری دیگر به مانند گذشته تمام موها را پوشش نمیدهد، شلوارها اغلب کوتاه هستند، به طوری که مچ و بخشهای از ساق پاها کاملاً دیده میشوند. سبک لباسهای زنانه بینهایت زیبا هستند و این موضوع را نشان میدهند که چطور زنان به دنبال تغییر در تعاریف سنتی از سبک پوشش خود هستند.
چادر توسط زنان برای نماز و ورود به اماکن مذهبی پوشیده میشود. در تهران و شهرهای بزرگ به ندرت میتوان دختران جوانی را مشاهده کرد که چادر بر سر دارند. اما در شهرستانها هنوز هم لباسهای سنتی مورد استفاده قرار میگیرد.
مردان هنوز هم پیراهنهایی از پارچه نخی و ساده را با شلوار جین یا پارچه ای به همراه کتونی ورزشی و کفش رسمی به پا میکنند. سبک پوشش مردان تغییرات چندانی نداشته است، ولی اغلب شلوار و لباس تنگ انتخاب میشود.
در مورد رنگ باید بگوییم، نسلهای جدید بیشتر سعی در ایجاد هارمونی با طیف گستردهای از رنگهای روشن و شاد دارند. با اینکه رنگهای تیره همانند مشکی هنوز هم پرطرفدار هستند.
در مورد روند مد در ایران امروز باید گفت که: «سبک پوشش در رنگ و مدل، اغلب تابع مد داخلی نیست، زیرا صنعت مد در تمام این سالها به درستی رشد و نمو پیدا نکرده است.» همچنین، به این نتیجه میتوان رسید که مد وارداتی امروز را فروشندگان و واردکنندگان به جلو پیش میرانند، زیرا فضا برای نوآوری و خلاقیت جوانان برای پرداختن به فشن باز نیست.
تاریخ مد در ایران گواه چه موضوعی است؟
مردان و زنان ایرانی در گذشتههای دور از پوشش به عنوان نمادی برای تجلی فرهنگ و بینش خود بهره میبرند. اما با توسعه راههای ارتباطی و صنعتی شدن اروپا، مد قریب به 300 سال با تقلید از غرب به راه خود ادامه داد.
امروزه با تبدیل شدن روند مد به عنوان یک ضرورت اجتماعی، دختران و پسران ایرانی با وجود محدودیتهای اجتماعی، همچنان سعی در ایجاد سبک پوششی مدرن دارند. اما تلاش برای ساخت استایلی متفاوت برای ایرانیان امروز با بیتوجهی بسیار همراه است.
به همین دلیل، همانند ناصرالدین شاه که با سفر به اروپا دل به دیدن لباس های فاخر زنان داد، امروزه نیز بازار ایران مملوء از برندهای متفرفه خارجی است که نفس کشیدن برای نوآوریهای داخلی را به کلی سخت کرده است.