کفش پاشنه دار زنانه
پوشاک در دوره اشکانیان برای مردان و زنان تجلی حکمرانی دوباره پارسیان بر بخشی از آسیا بود، دوره‌ای که شلوار و لباس‌های آستین‌دار در سراسر خاور نزدیک به لباس مشترک تبدیل شده بود. این لباس‌ها، اجداد مستقیم لباس مدرن دوره‌های بعد شد، به طوری که از مرزهای سیاسی و قومی عبور می‌کردند و از شمال هند تا سوریه را پوشش می‌داد.
پوشاک در دور اشکانیان سبکی الهام گرفته از دوره هخامنشیان بود. فتوحات اسکندر کبیر و متعاقب آن حکومت سلوکی هیچ تغییری در لباس پارسی ایجاد نکرد. در مقابل، سبک‌های لباس پارسی چنان گسترش یافت که حتی بر پوشاک یونانیان نیز تأثیری شگرف گذاشت؛ با کیف و کفش رنو همراه باشید.
پوشاک مردان در دوره اشکانیان
تندیس مرد شمی
برجسته‌ترین پوشاک پارتی شلوار است که از پارچه نسبتاً نازک با دوخت ریز تولید می‌شد، به طوری که لبه‌های بیضوی شلوار بر روی مچ پا می‌افتاد. گفته شده است که در برخی از مجسمه‌های بازمانده از دوره اشکانی، به عنوان مثال، تندیس بزرگ زاده اشکانی به نام «مرد شَمی» که در خوزستان کشف شد، نمایانگرهای شلوارهای گشاد و چین‌دار (چین‌های افقی) این دور از ایران باستان بود.
در حقیقت جنس شلوار مرد شَمی تاحدودی ناشناخته است، اما مشخص است شلوار دارای کیفیت بالا بوده و بسیار نرم و سبک است. نوع دوم شلوار دارای چین‌های عمودی بود. سفتی ظاهری چین‌ها می‌تواند نشان دهنده این موضوع باشد که شلوار از پارچه‌ای نخی همانند کتان یا پشم ساخته شده است.[mustread title0=”پوشاک زنان در دوره ساسانیان” link0=”https://renoiran.com/blog/%d9%be%d9%88%d8%b4%d8%a7%da%a9-%d8%b2%d9%86%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d8%af%d9%88%d8%b1%d9%87-%d8%b3%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d9%86%db%8c%d8%a7%d9%86/” title1=”پوشاک زنان در دوره صفویه” link1=”https://renoiran.com/blog/%d9%be%d9%88%d8%b4%d8%a7%da%a9-%d8%b2%d9%86%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d8%af%d9%88%d8%b1%d9%87-%d8%b5%d9%81%d9%88%db%8c%d9%87/” title2=”پوشاک زنان در دوره قاجار” link2=”https://renoiran.com/blog/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87-%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1/” float=”left”]
نوع سوم شلوار که در «معبد بردنشانده» قابل مشاهده است، نشان از شلوارهایی با چین و چروک‌های افقی دارد. نوع سوم شلواربه عنوان بخشی از نمایش حضور باكتریان بر سنگ نبشته‌های آپادینا نشان داده شده است كه نمایانگر منشأ شمال شرقی این لباس است.
دو نوع لباس آستین‌دار با این شلوارها پوشیده می‌شد، یک جلیقه مناسب در جلوی آن و یک لباس کوتاهِ گشاد با ظاهر بسته که با کمربند بسته شده بودند. این لباس‌ها توسط افراد سلطنتی و غیرسلطتی پوشیده می‌شد. اولین نسخه این ژاکت شبیه به نمونه‌های هخامنشی است و در قرن اول میلادی در آشور در بین النهرین شمالی ثبت شده است.
این لباسی کوتاه بود که تا باین بلندی داشت که به صورت مورب در قفسه سینه پیچیده و توسط کمربندی باریک بسته می‌شد. این لباس برای فعالیت‌هایی مانند «شکار از روی اسب» بسیار کاربردی بود. این نوع ژاکت بر روی مجسمه‌هایی از اکتشافات خوزستان، روی سکه‌های پادشاهان اشکانی و در افراد غیرسلطنتی دیده می‌شود. نسخه دیگری از این لباس همانند یک کت به طول زانو است که جلوی آن باز می‌باشد که پوشاک دوره هخامنشیان دیده می‌شود.
با این حال، در تصاویر اولیه، این کت همیشه به صورت شل و خمیده بر روی شانه‌ها نشان داده می‌شود و آستین‌ها در طرفین آویزان هستند. در ایران این پوشش در «معبد بردنشانده» دیده می‌شود، جایی که هم پادشاه اشکانی و هم همراهانش آن را پوشیده‌اند. با این وجود، در خارج از ایران نیز این پوشش به خوبی روی تصاویر سلطنتی مستند شده است، از هترا در بینالنهرین گرفته تا پادشاهی کوشان در آنچه اکنون پاکستان و افغانستان است.
سکه اشکانی
دومین نوع اصلی پوشاک آستین‌دار، تونیک بلند یا زیر پالتوی باز به طور تنهایی پوشیده می‌شود. در خارج از ایران گاهی اوقات با الگوی الماسی شکل که می‌توانست بر روی شلوار نیز ظاهر شود، دیده می‌شود. پارچه‌های پارسی با نوارهایی که احتمالاً گلدوزی شده یا بافته بودند، در مچ و گردنبندها تزئین شده بود. گاهی اوقات یک یا سه نوار زینتی جلوی لباس دوخته و به اشکال تزئین شده طراحی می‌شدند.
تونیک بلند غالباً توسط کمربند گشاد و باریک که دور کمر بسته می‌شد. چنین کمربندهایی می‌توانستند دارای نوارهایی پهن و ساده که احتمالاً از جنس چرم بود که پلاک‌های تزئینی روی آن دوخته می‌شد. در نیمه دوم دوره اشکانی دو نوع تونیک در بازنمایی‌ها قابل تفکیک است. یک نوع، پوشیده از کمربند پهن و پیچیده، دارای یک سجاف زنیتی است که حاکی از پارچه‌ای صاف و سفت است، نوع دیگر با چین‌های ریز و کمربند باریک متمایز می‌شود که مربوط به لباس معاصر در پالمیرای سوریه است. هر دو نوع تونیک در اکتشافات خوزستان ثبت شده است، جایی که مسیرهای تجاری بین امپراتوری‌های شرق و غرب آسیا با هم دیدار می‌کردند. عمده تمایز منطقه‌ای که می‌تواند در لباس اشکانی مشاهده شود، ژاکت کمربنددار بلند است.
درست به مانند دیگر دوران‌های ایران باستان، از مردم عام اطلاعاتی در دست نیست. نمی‌توان نحوه نگرش و پوشاک عموم مردم در امپراتوری را کشف کرد، زیرا هر آنچه در دسترس قرار دارد، همگی نماینده‌ای از زندگانی پادشان و درباریان است.
کفش مردانه در این دوره نشان از بوت چرم مردانه دادر که نوع کامل‌تر آن در دوره هخامنشیان دیده شده بود. این کفش در نمونه‌های هخامنشی فقط توسط هیئت‌هایی از افراد بلند پایه از مناطق شمال شرقی بر روی سنگ نبشته‌های آپادینا در تخت جمشید دیده می‌شود. سبک ساده مانع از شناخت بیشتر جزئیات مفید می‌شود و فقط تفاوت در چگونگی بستن چکمه را نشان می‌دهد و گاهی اوقات استفاده از تسمه‌هایی با سگک‌های زینتی برای تنظیم تنگی و گشادی در مچ پا را نیز نشان می‌دهد. نمونه‌هایی از این سگک‌ها در سایت پارتیان « طلاتپه» در شمال افغانستان حفاری شده است که در ایران ناشناخته مانده است.
پوشاک زنان در دوره اشکانیان
زن سلطنتی اشکانی
زنان به ندرت در هیئت اشکانی دیده می‌شوند. به نظر می‌رسد که لباس اصلی آن‌ها شامل یک جامه بلند (لباس بلند تا روی پا) و کاملاً پوشیده است که در قسمت کمر به وسیله کمربند سفت می‌شود و دارای ظریف کاری متنوع در آستین و لبه‌های دامن است. دومین عنصر پوشش زنانه حجاب بود که قسمت پشت سر را می‌پوشاند. چنین حجاب‌هایی در سراسر خاور نزدیک از هخامنشیان تا دوره اشکانیان متداول بود. ظاهراً کفش زنانه شبیه به پاپوش مردان است، اما اطاعات کافی در این مورد موجود نیست.
اهمیت بررسی پوشاک در دوره اشکانیان
برای کشف هویت یک ملت، بررسی نوع پوشش از اولویت‌های نخست است. اینکه بتوان با این تحلیل‌ها به نوع نگرش، اعتقادات و بلندپروازی‌های پادشان پی برد، می‌توان تفسیری عمیق نسبت به رویدادهای گذشته و تطبیق آن با دنیای امروز بدست آورد. دور اشکانیان که شاید یکی از دوران ناشناخته ایران باستان است، بعد از سقوط سلوکیان به شکل حکومتی بر پایه اصلاحات سیاسی شناخته می‌شود که در تاریخ کشور بی‌سابقه می‌نماید.
